Wint de nationale trots het van het loyaliteitsvraagstuk?

De Nederlandse nationaliteit is een tweestrijd van loyaliteit en praktische overwegingen

Internationale sportevenementen zoals de Olympische Spelen en het EK en WK voetbal zijn altijd een platform geweest waar sporters hun landen vertegenwoordigen en waar nationale trots centraal staat.

In Nederland zien we steeds vaker dat sporters die oorspronkelijk uit een ander land komen en/of een dubbele nationaliteit hebben, ons land vertegenwoordigen in internationale sportcompetities. Dit roept vragen op ten aanzien van het Nederlandse beleid dat dubbele nationaliteit doorgaans ontmoedigt. Het verschijnsel zet aan tot nadenken over hoe nationale identiteit en sport elkaar beïnvloeden, en hoe beleid en praktijk soms uiteen kunnen lopen.

Dubbele nationaliteit is dubbele loyaliteit?

Historisch gezien is Nederland terughoudend geweest ten opzichte van dubbele nationaliteit, de wet stamt zelfs uit 1892. De kern van deze terughoudendheid ligt in de bezorgdheid over “dubbele loyaliteit”. Het idee is dat iemand met twee paspoorten mogelijk in een loyaliteitsconflict kan komen wanneer de belangen van de twee landen botsen. Het beleid is erop gericht om ervoor te zorgen dat nieuwe Nederlanders volledig kiezen voor Nederland, zonder nog verbonden te zijn met hun land van herkomst.

Toch lijkt dit argument minder van toepassing wanneer het om sport gaat. Menigeen van onze topsporters, zoals voetballers, atleten en vechtsporters, hebben een dubbele nationaliteit en/of komen oorspronkelijk niet uit Nederland. Toch kiezen ze er vaak voor om Nederland te vertegenwoordigen, zelfs wanneer ze ook voor een ander land zouden kunnen uitkomen.

Dit roept de vraag op: ervaren deze atleten daadwerkelijk een loyaliteitsconflict, of kiezen ze gewoon voor het land waar ze zich het meest thuis voelen of waar ze de beste sportieve kansen zien?

Een globaliserende wereld

Bovendien biedt dubbele nationaliteit of een EU-nationaliteit in het algemeen praktische voordelen. In een geglobaliseerde wereld kunnen sporters met een dubbele nationaliteit gemakkelijker deelnemen aan internationale competities en trainingen in verschillende landen, wat hun ontwikkeling ten goede komt. Het stelt hen ook in staat om de best mogelijke carrièrekansen na te streven, zonder beperkingen van visum- of verblijfsvereisten.

Trotse deelname voor het gekozen land

Een ander belangrijk punt is de bijdrage die deze sporters leveren aan het imago en de prestaties van Nederland. Olympische successen dragen bij aan nationale trots en geven het land een plek op het wereldtoneel.

Wat betreft de bezorgdheid over dubbele loyaliteit: dit lijkt meer een theoretisch probleem dan een praktische realiteit in de sportwereld. Sporters die kiezen om Nederland te vertegenwoordigen, doen dit bewust en met trots. Ze zetten zich volledig in voor hun sport en voor het land dat ze hebben gekozen.

In het licht van de praktijk zou het bijna vanzelfsprekend moeten zijn om de strikte benadering van dubbele nationaliteit in Nederland te heroverwegen. De situatie van sporters laat zien dat dubbele loyaliteit niet per se problematisch hoeft te zijn en dat de voordelen van dubbele nationaliteit soms zwaarder wegen dan de vermeende nadelen.

In plaats van dubbele nationaliteit te zien als een risico, zouden we het kunnen omarmen als een verrijking van ons land en onze cultuur. Uiteindelijk gaat het om de waarde die iemand toevoegt aan de samenleving en het land, niet om het aantal paspoorten dat iemand bezit.

Trots op en verbonden voelen met je geboorteland

Als afsluiting is het wrang dat deze strenge Nederlandse nationaliteitswetgeving Nederlanders die in het buitenland wonen, onevenredig zwaar treft. Velen hebben, vanwege de strikte nationaliteitswetgeving, onbewust hun Nederlanderschap verloren simpelweg omdat ze hun paspoort niet op tijd hebben vernieuwd of door het aannemen van een andere nationaliteit, terwijl ze niet onder de drie uitzonderingen vielen. Voor deze Nederlanders is het herkrijgen van hun Nederlanderschap vaak een ingewikkeld en soms praktisch onhaalbaar proces, waardoor zij niet alleen hun Nederlandse identiteit verliezen, maar ook hun rechten als EU-burger worden ontnomen.

Dit contrast kan oneerlijk aanvoelen, vooral wanneer Nederlanders die al een sterke band met het land hebben, hun nationaliteit kwijtraken vanwege de dubbele nationaliteit regels, die o.a. zijn gebaseerd op het loyaliteitsbegrip. Het roept vragen op over de rechtvaardigheid van het huidige beleid en hoe het de verschillende manieren waarop mensen zich verbonden voelen met Nederland erkent.

Waarom wordt deze wetgeving nog steeds niet herzien, zodat de waarde van het Nederlanderschap en het EU-burgerschap niet uitsluitend wordt bepaald door formaliteiten, maar ook door de daadwerkelijke band die mensen hebben met hun geboorteland en Europa. Het herstellen van deze rechten zou niet alleen rechtvaardig zijn, maar ook een erkenning van de blijvende verbondenheid van deze Nederlanders met hun thuisland en de Europese gemeenschap!