Oud-Nederlanders doen een oproep aan de regering

We leggen in dit artikel de focus op Nederlanders die naar Brazilië zijn geëmigreerd. Sinds de emigratiegolven van de laatste 150 jaar zijn er nog grote Nederlandse gemeenschappen in Brazilië. Een groot deel heeft van generatie op generatie de taal, cultuur en gewoonten in ere gehouden. Zij hebben vaak nog een sterke band met Nederland en vormen een belangrijke bijdrage voor zowel de Nederlandse als de Braziliaanse economie. Velen van hen hebben ook familie, kinderen (die zijn teruggekeerd) en kleinkinderen in Nederland wonen.

Een stukje geschiedenis

De migratie in de negentiende en twintigste eeuw naar Australië, Canada en Zuid Afrika is wellicht bekender dan Brazilië. Toch hebben duizenden Nederlanders de overtocht gewaagd. De één verging het voorspoediger dan de ander. Een groot aantal emigranten keerde gedesillusioneerd terug naar het moederland nadat zij kennis gemaakt hadden met het exotische klimaat, het grotendeels ongecultiveerde land en het kleine beetje overheidssteun dat er geboden werd. De taal was een probleem.

Een harde kern bleef en vormde samen met landgenoten een aantal gemeenschappen binnen het grote Braziliaanse grondgebied. Een aantal van die Hollandse enclaves spelen tot de dag van vandaag een rol van betekenis in de Braziliaanse maatschappij. In het bijzonder op het gebied van innovaties in de landbouw en bloementeelt. Ook zijn deze gemeenschappen belangrijk in het groeiende handelsverkeer tussen Nederland en Brazilië.

Verschillende emigratiegolven naar Brazilië

Emigratie naar Brazilië vond in de jaren tussen 1858-1862 en later tussen 1908 en 1913 plaats. In de eerste periode betrof het vooral emigranten uit Zeeland, Gelderland en Overijssel.

Men bood een vrije overtocht aan, een stuk ontgonnen grond, een comfortabel huis en producten die nodig waren voor een eerste oogst. De opbrengst kon men vervolgens gebruiken voor het afbetalen van de verstrekte voorschotten. Dit klonk uiteraard aantrekkelijk om eigen grond te bezitten en te bewerken.

Zij arriveerden in verschillende nederzettingen, echter al snel bleek dat het comfortabele huis, slechts een hut was en het aan hen toegewezen land niet meer dan oerwoud. De emigranten liepen tevens malaria en ander tropische ziekten op. Meer dan de helft overleefden het avontuur niet.

In 1908 vond er een nieuwe emigratiegolf plaats. De Braziliaanse regering wilde nieuwe emigranten aantrekken en een commissie werd naar Europa gestuurd, waaronder Nederland, om emigranten te werven voor het oprichten van “kolonies”.

In 1908 en 1909 vertrokken meer dan 1000 Nederlandse emigranten naar Brazilië, waarvan veel uit Zuid-Holland.

De meesten emigranten bleven maar korte tijd in de kolonies. Een groot deel keerde terug of  vertrokken naar Argentinië. Na het stoppen van de vrije passages door de Braziliaanse regering en de ontmoediging van de Nederlandse regering, liep de emigratie sterk terug.

Enkele eerder teruggekeerde emigranten zagen toch een toekomst in Brazilië. Zij slaagde erin grond te verwerven van de Brazil Railway Company in Carambeí. Deze kolonie ging in 1911 van start  en hun succes bleef niet ongehoord voor het thuisfront in Nederland. Reden voor de achterblijvers om nu ook naar Brazilië te vertrekken. Deze pioniers waren afkomstig uit het Zuid-Hollandse ’s-Gravendeel en de Haarlemmermeer.

1940-1970

De tweede fase van de Nederlandse emigratie naar Brazilië begint na 1945 als kerkelijke en maatschappelijke groeperingen in Nederland op zoek gaan naar mogelijkheden voor groepsvestigingen. Hieruit ontstond o.a. Holambra I en Holambra II. In deze periode waren er verschillende spontane vestigingen. Een deel van de emigranten keerde ook weer terug, terwijl anderen een goed bestaan wisten op te bouwen.

1970-tot vandaag de dag

Na 1970 begon een nieuwe fase van spontane vestiging. Hier ging het om boeren die verspreid in de nabijheid van een stad bedrijven stichten. Ze kenden in de regel weinig of geen gemeenschappelijke verenigingen of instellingen. Vaak zijn het kinderen van emigranten in de oudere groepsvestigingen die hun vleugels uitslaan, soms aangevuld met nieuwe emigranten. Tegenwoordig vertrekken Nederlanders naar Brazilië o.a. ook voor het avontuur, de liefde of werk.

De bekendste Nederlandse koloniën in Brazilië vandaag de dag

De bekendste zijn Holambra I en II in de staat São Paulo, Carambeí, Arapotí en Castrolanda in de staat Paraná en Brasolândia bij Unaí in de staat Minas Gerais. De kolonies Holambra, van oorsprong Katholieke tuinders, in de metropool São Paulo vormt een enorme afzetmarkt en vandaag de dag komt 35% van alle bloemen en planten die in Brazilië worden verkocht uit Holambra.

De landbouwcoöperaties Arapotí, Batavo (in Carambeí) en Castrolanda vormen samen de ABC kolonies in de staat Paraná. Deze agrarische Nederlanders in Brazilië richten zich op de productie van melk en andere zuivelproducten en akkerbouwproducten als soja, rijst, mais, bonen en aardappels.

Verlies Nederlanderschap

De Stichting heeft contact gehad met Nederlanders in Brazilië die onbewust of onbedoeld het Nederlanderschap zijn verloren. Deze Nederlanders wonen in een van de gemeenschappen, hierboven vermeld. Zij zijn het Nederlanderschap verloren door het niet op tijd verlengen van het paspoort of door wijzigingen in de wet waar zij niet over geïnformeerd waren. De wet is complex, zelfs de ambtenaren van Min. van Buitenlandse Zaken trekken soms verkeerde conclusies en geven verkeerde informatie, met alle gevolgen van dien.

Deze Nederlanders willen het Nederlanderschap herkrijgen, zonder hier een kostbare juridische strijd voor te moeten leveren. De huidige evenredigheidstoets voor het herkrijgen van het Nederlanderschap is voor velen niet haalbaar, aangezien men geen band met de EU kan bewijzen. De band met Nederland uiteraard wel, echter telt deze band niet mee voor het herkrijgen van de Nederlandse nationaliteit. De logica is ver te zoeken, zie meer over Tjebbes en andere artikelen.

Zij willen aandacht voor hun situatie en vragen de overheid het Nederlanderschap terug te geven.

Stichting GOED pleit voor een algemeen pardon, niet alleen voor Nederlanders in Brazilië maar voor alle oud-Nederlanders die op dezelfde wijze het Nederlanderschap zijn verloren, zoals Nederlanders in Australië, Canada en VS. Iedereen die vanaf de eerste grote aanpassing in de nationaliteitswet in 1985, het Nederlanderschap onbewust en onbedoeld is verloren.

Zij willen de mogelijkheid krijgen om als Nederlander, niet als derdelander, terug te kunnen keren naar Nederland en zonder ingewikkelde optieprocedures, naturalisatie of inburgering. Ze willen simpelweg meer dan 90 dagen in Nederland kunnen verblijven, voor mantelzorg of om ouders, kinderen of kleinkinderen te bezoeken.

Wat houdt de regering tegen om deze Nederlanders het Nederlanderschap terug te geven? Zij zijn belangrijk voor de internationale handel en zijn geen gevaar voor de Nederlandse samenleving,  ze zijn enkel een grote toegevoegde waarde voor Nederland. Waarom laat de overheid het gebeuren dat deze mensen rechtszaken moeten aanspannen om het Nederlanderschap te herkrijgen.

Bekijk de video en luister naar de verhalen van Nederlanders in Brazilië, deel dit artikel en laat ons ook weten wat jouw mening is.