Italiaanse taferelen in België

Een 33 jaar geleden verhuisde ik van Nederland naar België. Nu was dit niet mijn eerste internationale verhuizing maar wel een van de grappigste. Hoewel Italië ook wel grappig was, waar je werknemers krijgt toegewezen door de plaatselijke pastoor en heel veel zwart ging en zelfs een notaris je pas helpt als je wat geld schuift.

Voor we verhuisde waren we op zoek naar een stuk grond waar we ons droomhuis op wilden bouwen. Reden om te verhuizen was dat ik zelf veel in Brussel moest zijn en mijn vrouw nog in Nederland werkte. Maar een nog belangrijkere reden was het feit dat in Nederland alles zodanig was geregeld dat je eigenlijk geen zeggenschap had over hoe je huis er zou uitzien. Met hun schoonheidscommissies en technische commissies die een PITA zijn voor iemand die niet gebruik wenst te maken van een lokale architect en ietwat andere ideeën heeft over hoe te wonen. Niet dat we extreem waren, maar geen architectonische gekheid willen betalen. We hadden die ervaring al in Nederland met de bouw van ons huis aldaar. Waar men wat belachelijke voorschriften had zoals de kleuren welke je mocht gebruiken of waar de architect ramen in het dak liet voortzetten, onder het mom dat staat goed en is nodig om je vergunning te verkrijgen. Maar goed dat is een heel ander verhaal.

We hadden een leuk stukje grond gevonden in België en ook daar gaat de overdracht via de notaris. Dus op naar de notaris om de zaken te regelen en wat er allemaal bij komt kijken. We ontmoeten daar de zoon van de notaris die assistent was en één van de eerste vragen was hoeveel wij dachten te betalen zonder muziek.

Zonder muziek

Wij domme Nederlanders hadden dus geen idee waar hij het over had en dus vroegen we wat hij bedoelde. Zonder muziek iets betalen is dus een deel zwart betalen, ofwel zonder belastingen (overdrachtsbelasting e.d.). Dus onze vraag, hoeveel is normaal? Het bleek dat men normaal een 10% tot 20% zonder muziek betaald. Gezien overdrachtsbelasting met de notariskosten in België toen al snel een 15% bedroegen maakt dat toch wel een verschil. Hoewel de grond daar toen nog redelijke goedkoop was, is elke cent die we konden besparen meegenomen.

Zogezegd zo gedaan en de benodigde documenten zouden worden opgemaakt. Dan is natuurlijk de vraag hoe ga je betalen. Nu hadden we al snel een bankrekening geregeld in de plaats waar we zouden gaan wonen dus dat was al een minder probleem. Voor de gelden zonder muziek zouden we gewoon een cheque van de bank gebruiken en de rest werd op de derde rekening van de notaris overgeboekt.

De dag van de overdracht kwam al snel en wij dus met de papieren en cheque naar de notaris, die we nog steeds niet hadden ontmoet, alleen zijn zoon. We werden ontvangen door zijn zoon die vrij demonstratief zijn jas uitdeed en over de stoel hing. Dat was het deel om de zaken die zonder muziek geregeld werden af te handelen. Hierna deed hij zijn jas weer aan en begint het officiële gedeelte. Na het verplichte voorlezen van de kernpunten kwam de notaris binnen (In België is de rol van een notaris ietwat anders dan in NL. Hij was trouwens ook de burgemeester in de plaats waar we gingen wonen. Het eerste wat hij vroeg of alles was geregeld en er nog vragen waren. Zo niet dan tekende hij de documenten en was alles afgehandeld vervolgens stormde hij het kantoor weer uit. Wij beiden hadden de indruk dat hij niet geheel nuchter was maar alles was in orde en geregeld.

Regeltjes checken

Voor we de grond kochten zijn we wel eerst nog op het gemeentehuis geweest om na te vragen welke regels er waren voor de bouw van een huis over twee percelen land. Daar ver excuseerden men zich omdat er in dat gedeelte toch wel vrij veel regeltjes waren die niet echt normaal waren voor de omgeving. Bleek dat de buitenkant van harde materialen moest zijn in een lichte kleur en je binnen bepaalde grenzen kon bouwen (die erg ruim waren) en dat het een schuin dak moest hebben. Voor de rest weinig regeltjes die ons zouden beletten om het huis te bouwen wat we wilden.

Volgende stap aannemer zoeken

Op zoek naar een aannemer bleek wat lastiger, zeker omdat we een houtskeletbouw wilden hebben. Na er een gevonden te hebben en een architect die wilde tekenen voor onze bouwtekeningen die we zelf hadden gemaakt (en natuurlijk de constructie berekeningen deed voor de bouw) kon de bouw beginnen. Na 2 weken van de geplande bouw was er nog niets gebeurd en pogingen om in contact te komen met de aannemer kwamen we via een werknemer erachter dat deze niet echt enige interesse had om ons huis te bouwen. Gezien we een contract met hem hadden was dat dus een contractbreuk. Gelukkig was er een clausule die in dat geval in werking trad en we dus recht hadden op een schadevergoeding in de vorm van een percentage van de geschatte bouw kosten. Kostte wel wat tijd om die gelden te krijgen maar vanwege de dreiging om hem te melden bij de verschillende instanties betaalden hij snel uit.

Gelukkig was de betreffende werknemer in het proces om zijn eigen bedrijf op te zetten en waren we dus zijn eerste klant.

Je hebt geen controles van overheidswege bij de verschillende stadiums van de bouw zoals in Nederland dus de bouw ging redelijk snel. Om geld te besparen en het feit dat de nieuwe aannemer geen mensen kon vinden om alle elektra welke wij wensten aan te leggen, hebben we dat zelf gedaan (ik heb daar wel enige ervaringen mee). Wat dus kan in België, enige is dat je een certificaat moet krijgen na controle van een door de overheid aangewezen instituut.

Gezien in België heel wat zaken zonder muziek geregeld worden, hadden we dus ook met de aannemer een regeling dat enige miljoenen (franken toen nog) zonder muziek gedaan werden. Dit is echt iets dat geheel anders is dan in Nederland, waar dit niet een normale gang van zaken is. Het heeft veel te maken met de hoge btw-tarieven die worden gerekend voor alles wat je doet.

De btw-controle

Na de bouw word je dus uitgenodigd op het btw-controle kantoor waar men bepaalt hoeveel btw je moet betalen voor de bouw van je huis. Men gaat ervan uit dat je heel wat zaken zelf doet (wat vrij normaal is in België) en je moet dus ook btw betalen over de eigen werktijd. Tijdens de bouw hadden we een huis gehuurd in de buurt en had ik inmiddels een Belgische accountant die wat zaken voor me regelde en een constructie had opgezet om het huis in een NV te bouwen (wat ook al zoiets is wat in principe in NL niet kan, maar hier redelijk normaal is en vooral te maken heeft met erfrecht en dus ook de besparing van belastingen).

Hij ging met me mee naar het belastingkantoor want ze hadden een aanslag die nergens op was gebaseerd en nogal stevig was. Na item voor item door te nemen kwamen we uiteindelijk op een bedrag dat een fractie was van wat ze poogden in rekening te brengen. Echter zijnde een zuinige Nederlander wilde ik ook daar graag weten hoe hij daaraan kwam. Toen kreeg ik een schop onder tafel van mijn accountant die aangaf dat ik mijn mond moest houden. Reden was dat ik al enorm had bespaard aan belastingen en ik die ambtenaar toch iets moest geven. Zogezegd zo gedaan. Hij had gelijk er was al zoveel onder tafel gegaan dat de kosten voor mijn accountant dubbel en dwars terug betaald waren.

Al spreek je de taal……

Er zijn veel zaken die in de loop van de jaren zijn veranderd in België en zeker niet meer geldig zijn op het moment. Maar wat ik wil aangeven met dit verhaal dat ondanks we buurlanden zijn die zelfs dezelfde taal spreken (nu ja Vlaams is toch wel ietwat anders en je kan communicatiestoornissen hebben), een hoop zaken anders gaan dan we in Nederland gewend zijn. Het is van belang dat je open staat voor alles om je heen en zeer zeker contact maakt met een plaatselijke accountant of in ieder geval een boekhouder. Die kennen de regeltjes en spreken ook de taal (dat ondanks je de taal toch ook beheerst.) Daarnaast zijn er veel mensen die denken dat domme buitenlanders te veel geld hebben en er gebruik van willen maken. Wat zeker in België het geval is met Nederlanders.

Ik heb in meerdere landen gewoond en elk land is anders en wat normaal is in het ene land kan zelfs illegaal zijn in een ander land. Daarom is het zo van belang om een lokaal iemand te hebben die je kan helpen te navigeren door de wirwar van wetten en regels.

Lokale expertise inhuren

Nu ik in Amerika woon was ook hier een van de eerste dingen die ik deed het inhuren van een accountant en advocaat (hier blijken advocaten vaak een goede bron van informatie te zijn) Er zijn natuurlijk kosten aan verbonden, maar mijn ervaring is dat ze uiteindelijk je heel wat kosten en problemen kunnen schelen. De accountants die ik heb in de verschillende landen hebben mij in de loop van de jaren al heel wat geld bespaart en hebben voorkomen dat ik kapitale fouten maakte.

Ieders persoonlijke situatie is anders

Ik ben altijd verbaasd over het feit dat veel mensen zaken pogen te regelen op afstand en vaak niet een lokaal iemand in de hand nemen of vertrouwen op mensen die eigenlijk ook vreemd zijn in het land waar ze heengaan (niet dat deze geen goede informatie geven, maar jouw situatie kan anders zijn. Dus moet je wel meenemen in je beslissingen). Mijn ervaring is dat iedere persoonlijke situatie anders is en je dus eigenlijk een op maat gemaakte oplossing moet zoeken die bij jou past.

Emigratieverhaal van Erald de Hoog (vrijwilliger bij Stichting GOED)