Jij onderwijst in woorden, ik denk in beelden

Kinderen van expats hebben soms gevoel dat ze nergens bij horen. Ze kunnen zich alleen of onveilig voelen, het gevoel hebben dat anderen hen niet begrijpen.  Dit kan zowel gelden bij het terugkeren in Nederland, maar ook in het land waar je naar toe geëmigreerd bent. En als je als kind dan ook nog eens worstelt met de taal, rekenen of sociale vaardigheden, dan wordt het er niet makkelijker op. Maar ook voor ouders die hun kind zo zien worstelen, is het lastig om hier een weg in te vinden.

 Dyslexie, dyscalculie, AD(H)D en kind van een expat

Voor een kind dat naar het buitenland verhuist verandert er veel. Veel leuke en spannende dingen. Ze gaan naar een internationale of een Nederlands sprekende school. Er zijn kinderen die het emigreren naar het buitenland of weer teruggaan naar Nederland zo spannend vinden dat het zelfs een impact heeft op hun leren. Een kind dat eerst geen leerprobleem heeft, kan door de verhuizing een leerprobleem gaan ontwikkelen.

Een kind kan door de verhuizing en alles wat er bij komt kijken, op school de informatie onvoldoende binnenkrijgen. Omdat hij of zij moeite heeft om met zijn of haar aandacht op school te zijn. Het kind hoort niet, ziet niet wat er daadwerkelijk gebeurt. Dit noem ik desoriëntatie, de aandacht zit op andere dingen dan wat nodig is op school.

Met als gevolg dat hij of zij leert en reageert op basis van de onvolledige informatie die bij hem of haar binnen gekomen is. Waardoor het kind merkt dat hij of zij op school niet zo goed kan meekomen of het allemaal niet begrijpt. En dan gaat de overleef strategie in werking! Voorbeelden hiervan zijn dagdromen, hoofdpijn, duizeligheid, buikpijn, uitstelgedrag, bang zijn, bedplassen, zichzelf trucjes aanleveren om het te kunnen overleven.

 Als deze gebeurtenissen niet gezien worden, kan er een leer-, dan wel een gedragsprobleem ontstaan.  Het kind hoort en ziet steeds minder wat er daadwerkelijk gebeurt. En gaat zich gedragen op hetgeen wat ze half gehoord en gezien hebben en reageren hierop. Ze krijgen te horen dat ze niet geïnteresseerd zijn, niet mee kunnen, niet kunnen concentreren, niet kunnen luisteren, heel druk zijn of juist dromerig, opdrachten niet op tijd af hebben, altijd te laat op afspraken zijn. Dit voelt als kritiek en als afwijzing. Wat kan leiden tot grote onzekerheid en faalangst. Of zelfs een stempel van dyslexie, dyscalculie of AD(H)D.

Je kunt deze problematieken voorkomen, door het kind te leren hoe hij of zij zijn specifieke manier van denken kan gebruiken om in alle ontspannenheid te gaan leren.

Beelddenken versus woorddenken

Dyslexie, dyscalculie en AD(H)D hebben alles te maken met hoe iemand denkt en leert. Mensen met (vermoedens van) dyslexie, dyscalculie en AD(H)D denken met name visueel. Visueel denken heeft allerlei variaties. In je voorstelling zie je dingen, voel je ze, hoor je ze, enzovoort. De gedachten zijn levensecht. Van een sombere gedachten kun je bijvoorbeeld echt verdrietig worden, doordat die gedachte zo levendig is.

Mensen met dyslexie, dyscalculie en AD(H)D denken en kijken anders. Wanneer je aan verschillende personen het woord BOS vraagt op te schrijven, gaat de ene persoon helemaal op in zijn fantasie, ziet een groot groen bos, met allemaal verschillende bomen en ruikt het bos (beeld/-visueel denken). De andere persoon herhaalt het woord bos in zichzelf (woord denken). Hij of zij kan daarom het woord bos sneller lezen en opschrijven, dan een visueel denker. Met als gevolg dat een visueel denker op school eerder achterloopt in spelling, dictee en/of bij redactiesommen.

Er zijn dus mensen die vooral visueel denken en er zijn mensen die vanuit het woord denken. Visueel denken is, net als woord denken, een waardevolle manier van denken. Het is associatief en snel, met vaak veel originele ideeën en oplossingen. 

Linker- versus rechterhersenhelft 

Ieder mens wordt geboren als visueel denker, en op den duur ontwikkel je het woord denken. Maar deze ontwikkelingsfase loopt bij iedereen anders.

Sommige mensen hebben meer de linkerhersenhelft ontwikkeld en anderen meer de rechterhersenhelft. Nu is het zo, dat bijna de hele maatschappij gericht is op de linkerhersenhelft. Het onderwijs, de wetenschap, het werk. Denk aan dictee, spelling, rekenen op school, maar ook het schrijven van notities en beleidsstukken. De overheid en instanties kunnen er ook wat van, met al hun formulieren en complexe teksten. Zelfs een bijsluiter van de apotheek is volledig op de linkerhersenhelft gericht.

Veel zienswijzen zeggen dat dyslexie, dyscalculie, ADD en ADHD een handicap voor je leven is. Maar is dit ook zo? Is het niet ‘gewoon’ zo dat dat dit alleen maar te maken heeft hoe iemand denkt en leert. Kijken en leren zij gewoon anders dan wat de maatschappij van hen verwacht? 

De oplossing: bruggetjes bouwen 

Het is belangrijk dat er bruggetjes gebouwd worden tussen de linker- en de rechterhersenhelft. Zodat het kind inzicht krijgt in zijn of haar denken en komt tot leren waarbij de waardevolle manier van het visueel denken intact blijft. Het is belangrijk dat het bouwen van deze bruggetjes plaatsvindt in alle ontspannenheid, op hun eigen tempo en manier. 

Het is soms lastig aan te tonen bij kinderen van expats wat er aan hun leerprobleem en gedrag ten grondslag ligt. Is het dyslexie of toch de hele verhuizing? Het zou zo maar kunnen zijn, als het kind erkend wordt in zijn of haar kwaliteiten als beelddenker dat het dan wel allemaal lukt. Met bijvoorbeeld de Davis®-methodiek is het mogelijk om te leren hoe je je visueel denken kan gebruiken in een woorddenkers omgeving.

Soms heb je als kind van een expat misschien wat extra hobbels te gaan, maar het verrijkt ook je blik op de wereld. Hoe mooi is het dan als je je eigen kwaliteiten vol zelfvertrouwen kunt leren inzetten in die wereld. Dan geeft dit zo’n boost in het gevoel van zekerheid en volwaardigheid bij het kind.

Wil je meer weten? Neem dan contact met me op om te onderzoeken hoe we jouw kind hierin het beste kunnen ondersteunen in jullie (tijdelijke) thuisland.

Mariëlle Schoenmakers

Sprankelenderwijs, zicht op leer- en gedragsmogelijkheden

marielle@sprankelenderwijs.nl

www.sprankelenderwijs.nl