Alles is anders… over heimwee en aanpassen
En daar sta je dan! Na maanden of jaren praten, denken, overwegen, plannen, is het zover. Je bent vertrokken naar het buitenland en je zet de eerste voorzichtige stapjes in je nieuwe leven. De eerste maanden zijn fantastisch. Het weer is beter, het eten smaakt je heerlijk, de mensen zijn aardig en heten je van harte welkom. Misschien ben je er zelfs al een paar keer uitgenodigd voor een kop koffie of een plaatselijke borrel. Deze wittebroodsweken maken dat je een soort van verliefdheidsgevoel hebt en dat zorgt ervoor dat je prettig kunt landen en wennen.
Na deze eerste periode ontstaat er vaak een fase van ontgoocheling en vervreemding. Dit noemt men de cultuurshock. Je stemming is wat somberder en het verlangen naar Nederland komt op de voorgrond te staan. In die periode zie je vooral alles wat anders is. Niets is meer vanzelfsprekend, je ziet vooral veel verschillen en je twijfelt hoe je ooit deze brug zult gaan bouwen. Je hebt de neiging om al datgene dat anders is onder een vergrootglas te leggen en hier een negatief oordeel over te vellen. Het is in deze periode best moeilijk om vast te blijven houden aan je oorspronkelijke idee van het vertrek. Dit is allemaal heel normaal en ook van voorbijgaande aard.
Wellicht heb je wel eens iets gehoord of gelezen over mindfulness. De basis hiervan is dat je je bewust wordt van alles in het hier-en-nu en hier vooral geen oordeel over hebt. Nou wil ik niet zeggen dat iedereen een training mindfulness moet volgen, maar om je gevoel van heimwee te verkleinen kan het principe hiervan je misschien helpen. Met de wetenschap dat alles anders is, zou je kunnen proberen om eens zonder oordeel te kijken naar alles wat er is. Hoe meer problemen je hebt met wennen een aanpassen, hoe groter de kans is dat alles wat anders is een negatieve kleur krijgt.
Opeens zijn álle Zweden afstandelijk, is álle koffie in Spanje niet te drinken, zijn álle Fransen sjagerijnig en is het altijd slecht weer in Canada. Door alles te overgeneraliseren, ofwel één negatieve ervaring op alles en iedereen te plakken, vergroot je het gevoel van heimwee. In Den Bosch was iedereen veel aardiger, in Schagen zeiden álle mensen me altijd goededag, in Vlissingen was het altijd mooi weer en de koffie van Douwe Egberts is absoluut de allerlekkerste van de hele wereld!
Ondanks het feit dat dit natuurlijk allemaal waar is (grapje), heeft het geen zin om de verschillen te benadrukken. De kunst is om de verschillen te zien, te ervaren en vervolgens te zoeken hoe deze te verkleinen of in de verschillen de overeenkomsten te vinden. Wil je je sneller aanpassen en minder last hebben van heimwee, dan kan dit helpen. Probeer je oordelen in de kast te laten liggen en te onderzoeken hoe je bruggen kunt bouwen. Kijk eens of je de verschillen kunt gebruiken om je eigen minpunten achter je te laten of eigen zwaktes te versterken.
De Nederlandse zanger Ben Cramer heeft een lied geschreven over dit thema. Hij bezingt de liefde tussen een meisje uit het Zuiden en een jongen uit het Noorden van Nederland. Hun verschillen verdwijnen, omdat ze elkaar aanvullen. Het gaat ook over de integratie van de eigenschappen van de één in die van de ander. Nou moet ik eerlijk toegeven niet een erg grote fan te zijn van Ben Cramer of zijn liedjes (hoezo vrij van oordeel). Maar doe me eens een plezier en beluister dit liedje met het oor van de emigrant of expat.
Heb jij last van heimwee of moeite met integratie in een nieuw gastland? Onderzoek eens bij jezelf of je veel aan het oordelen bent. Zo ja, probeer de komende weken oordeelvrij te zijn naar je nieuwe land, de inwoners van het dorp, regionale gerechten en de normen en waarden van daar. En kijk of het je lukt om de verschillen te verminderen en bruggen te slaan. Lukt het niet? Dan kun je altijd nog een training mindfulness doen.
Bart Vemer,
GZ-psycholoog
